အေရာင္ႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားျခင္း

ျမင္ျခင္းဆုိင္ရာ သ႐ုပ္ေဖာ္ တင္ျပခ်က္တုိင္းတြင္ အေၾကာင္းအရာႏွင့္ သူ၏ ၀န္းက်င္တို႔၏ ဆက္ႏႊယ္မႈမ်ားသည္ လည္း ပါ၀င္ပတ္သက္လာပါသည္။ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို ပီျပင္ ထင္ရွား ျပတ္သားစြာ ျမင္ရျခင္းသည္ အေၾကာင္းအရာႏွင့္ ၎၏၀န္းက်င္တို႔ ထင္ရွားျပတ္သားစြာ ကြဲျပား ျခားနားေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ေဖာ္ျပလိုေသာ အေၾကာင္းအရာႏွင့္ ၎၏ ေနာက္ခံတို႔သည္ အနည္းဆံုး ႏုရင့္ ႏွစ္ဆင့္ ကြဲျပားျခားနားေနမွသာ ျမင္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ခံ၀န္းက်င္ႏွင့္ ႏုရင့္ အဆင့္ ကြဲျပားျခားနားေလ အေၾကာင္း အရာကို ပီျပင္ ထင္ရွား ျပတ္သားစြာ ျမင္ရ ေလပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ဒီဇုိင္းတစ္ခုအတြင္း ဖတ္႐ႈရန္ စာသား ကို ဖန္တီးေသာအခါ ၾကည့္သူ ေကာင္းမြန္စြာ ဖတ္႐ႈႏုိင္ရန္အတြက္ ေနာက္ခံ (စကၠဴသား)ႏွင့္ စာသား (Text)တို႔သည္ လံု ေလာက္ေသာ ႏုရင့္ ကြဲျပားျခားနားမႈရွိရန္ အေရးၾကီးပါသည္။ စာသားေဖာ္ျပခ်က္သည္ စာလံုးႏွင့္ ေနာက္ခံအၾကား ဆန္႔က်င္ ကြဲျပားျခားနားမႈစံအျဖစ္ ဆန္႔က်င္ ျပတ္ သားမႈ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္း အနည္းဆံုးရွိရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ (စာသားအနက္ႏွင့္ အျဖဴေရာင္ ေအာက္ခံသည္ အျပည့္စံုဆံုး ျဖစ္ပါ သည္။) အေၾကာင္းအရာႏွင့္ ေနာက္ခံ အၾကား ျပည့္စံုလံုေလာက္မႈမရွိေသာ ကြဲျပား ျခားနားမႈသည္ ၾကည့္သူကို မ်က္စိစူး ေစျပီး ၾကည့္ရခက္သျဖင့္ လွစ္ကနဲ ခဏ တာမၽွသာ ၾကည့္ေစပါလိမ့္မည္။
ပံု (၁) ႏွင့္ ပံု(၂) တို႔သည္ အေၾကာင္းအရာႏွင့္ ေနာက္ခံအၾကား ဆန္႔က်င္ျပတ္သားမႈ အဆင့္နိမ့္ေသာေၾကာင့္ ဖတ္႐ႈရန္ ခက္ခဲေစပါသည္။
ပံု(၃)၊ ပံု(၄) - ဆန္႔က်င္ဘက္ အေရာင္ႏွစ္ေရာင္ကို တစ္ေရာင္ႏွင့္တစ္ ေရာင္ နီးကပ္စြာ ယွဥ္တြဲထားရွိေသာအခါ ထိုအေရာင္မ်ားသည္ တစ္ေရာင္ႏွင့္ တစ္ ေရာင္ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ျပိဳင္တည္း ဆန္႔က်င္ ျပတ္သားမႈမ်ား ေပၚေပါက္ ျဖစ္ပ်က္ေနပါသည္။ စာသားသည္ တုန္ခါျခင္း သို႔မဟုတ္ အရိပ္ေပၚေနျခင္းမ်ား ျဖစ္ေနပါ လိမ့္မည္။ ၎ကို ၾကာၾကာၾကည့္ရန္ ပံုရိပ္ ျပတ္သား ေပၚလြင္ေစဖုိ႔အတြက္ မ်က္စိမွ ပင္ပန္းခက္ခဲစြာ အလုပ္လုပ္ရသျဖင့္ ၾကာ ၾကာမၾကည့္ႏုိင္ေတာ့ေပ။ အခ်ဳိ႕ ေရာင္တြဲ မ်ားသည္ အေနအထားတူေသာအခါ ထိ စပ္ေသာ ေနရာမ်ား၌
အရိပ္ကဲ့ေသာ လွည့္စားမႈသေဘာကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။
ဆန္႔က်င္ဘက္ မိတ္ဘက္ အေရာင္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္သည့္အခါ ေတာက္ပမႈ ျပင္းအားျပည့္အေရာင္မ်ားသည္ ကြဲျပား ျခားနားမႈအဆင့္အျမင့္ဆံုးကို ေပးစြမ္းပါ သည္။ Hue တစ္ခု အတြင္းရွိ အေရာင္ႏုမ်ား သို႔မဟုတ္ အေရာင္ရင့္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္ ဖြဲ႕စည္းပါက ကြဲျပားျခားနားမႈကို ေလ်ာ့က်ေစပါသည္။

Itten's Colour Contrasts : Itten ၏ အေရာင္ ကြဲျပား ျခားနားမႈမ်ား
Johannes Itten သည္ ေအာင္ျမင္ ေသာ အေရာင္တြဲမ်ားအတြက္ နည္းဗ်ဴဟာ မ်ားကို ေလ့လာဆန္းစစ္ရွာေဖြျပီး အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခဲ့သူမ်ားအနက္ ဦးစြာပါ၀င္ခဲ့သူျဖစ္ပါ သည္။ သူ၏ သုေတသနျပဳ ေလ့လာခ်က္ မ်ားအရ အေရာင္စစ္(Hue)မ်ား၏ ကြဲျပား ျခားနားေသာ ဂုဏ္သတိၱမ်ားကို အသံုးခ်ရာ ၌ အေရာင္မ်ားကို ညီညြတ္စြာ ဆက္စပ္ တြဲဖက္ႏုိင္ေစရန္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရန္ နည္းဗ်ဴဟာ (၇) ရပ္ကို တီထြင္စီစဥ္ေပးခဲ့ပါသည္။ ဤကြဲျပားျခားနားခ်က္မ်ားသည္ အေသြး ႏု၊ လတ္၊ ရင့္တို႔ေၾကာင့္ ရရွိလာေသာ ျခားနားခ်က္မ်ားႏွင့္ အေရာင္အသီး
သီးတို႔၏ ျပင္းအားမ်ားကို သတိျပဳလ်က္ ကြဲျပားျခားနားခ်က္မ်ားကို ေပါင္းစပ္ဖြဲ႕စည္းျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဒီဇုိင္းတစ္ခုအတြင္း စုစည္း ညီညြတ္ေသာ အေရာင္ကြဲမ်ားကို ေပါင္းစပ္ ဖန္တီး ရာ၌ ဒီဇုိင္နာမ်ားအတြက္ အေထာက္အကူျပဳ အသံုးတည့္မည္ဟု ယူဆမိသျဖင့္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

(1) The Contrast of saturat-ion : အေရာင္ျပည့္၀မႈ ျပင္းအား ျခားနားျခင္း
ႏုျခင္းႏွင့္ ရင့္ျခင္း၊ တန္ဖိုး သတ္မွတ္ ခ်က္မ်ားႏွင့္ ၎တို႔၏ ဆက္စပ္ေသာ ျပည့္၀မႈ ျပင္းအားမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ကြဲျပားျခားနားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

(2) The contrast of light and dark : ႏုျခင္းႏွင့္ ရင့္ျခင္းတို႔၏ ျခားနားျခင္း
ႏုျခင္းႏွင့္ ရင့္ျခင္း တန္ဖိုး သတ္မွတ္ ခ်က္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ကြဲျပားျခား နားမႈ ျဖစ္ပါသည္။ အေရာင္တစ္ေရာင္တည္း ဖြဲ႕စည္း ေဆာင္ရြက္မႈတစ္ခု ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။

(3) The Contrast of extens-ion : တိုးခ်ဲ႕ ျခားနားျခင္း
အခ်ဳိးအစားအားျဖင့္ ျခားနားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အေရာင္တစ္ေရာင္၏ ျမင္ျခင္း ဆုိင္ရာ အေလးခ်ိန္ ဘက္ညီ ခ်ိန္ဆ ဆက္ႏႊယ္မႈအတြင္း အေရာင္၏ နယ္ပယ္ အရြယ္အစား အခ်ဳိး သတ္မွတ္မႈျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားပါ သည္။

(4) The contrast of comple-ments : ဆန္႔က်င္ဘက္ အေရာင္မ်ား၏ ျခားနားျခင္း
ေရာင္စဥ္စက္၀ုိင္းတြင္ မ်က္ျမင္ ဆန္႔ က်င္ဘက္အေရာင္မ်ားကို ယွဥ္တြဲထားရွိ ျခင္းျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းပါသည္။

(5) Simultaneous contrast : တစ္ျပိဳင္နက္တည္း ျဖစ္ပ်က္ေသာ ျခားနားျခင္း
မ်က္ျမင္လႈပ္ခါေနေသာ အေရာင္မ်ား အၾကား နယ္နိမိတ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားပါ သည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ စိတ္၀င္စားဖြယ္လွည့္စား မႈမ်ားသည္ ဤျခားနားမႈျဖင့္ ျပည့္စံုေစပါသည္။

(6) The contrast of hue : အေရာင္စစ္ hue မ်ား၏ ျခားနားျခင္း
မတူညီေသာ Hue မ်ား၏ အတူတကြ ယွဥ္တြဲတည္ရွိျခင္းျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားပါသည္။ အေရာင္စက္၀ုိင္းတြင္ Hues မ်ား အၾကား အကြာအေ၀းၾကီးမားေလ ျခားနားမႈပမာဏ ကြာဟၾကီးမားေလ ျဖစ္ပါသည္။

(7) The contrast of warm and cool : အပူအေအးတို႔၏ ျခားနားျခင္း
အပူေရာင္ သို႔မဟုတ္ အေအးေရာင္ တို႔၏ အတူတကြ ယွဥ္တြဲတည္ရွိျခင္းျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ျခားနားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

Proportion and Intensity : အေရာင္ျပည့္၀မႈျပင္းအားႏွင့္ အခ်ဳိးအစား
အေရာင္မ်ားသည္ အတူတကြ ယွဥ္ တြဲ တည္ရွိေနေသာအခါ ကြၽန္ေတာ္တို႔၏ မ်က္စိတြင္ ျမင္ျခင္းဆုိင္ရာ မ်က္ျမင္ အေရာင္ ေရာစပ္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။
ဤကဲ့သို႔ မ်က္ျမင္အေရာင္ ေရာစပ္ ျခင္းသည္ သတ္မွတ္ထားသည့္ အေရာင္ ‌​‍​‍‍ဧရိယာမ်ား၏ အခ်ဳိးအစားအေပၚ မူတည္၍ ေအာက္ေဖာ္ျပပါအတိုင္း ကြဲျပားျခားနားပါလိမ့္မည္။
- အခ်ဳိးအားျဖင့္ ၾကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေသာ ‌​‍​‍‍ဧရိယာရွိသည့္အေရာင္သည္ လႊမ္းမိုး ေရာင္ ျဖစ္သည္။
- ပိုမို ေသးငယ္ေသာ ‌​‍​‍‍ဧရိယာမ်ားသည္ လႊမ္းမိုးေရာင္ငယ္မ်ားျဖစ္သည္။
- ဆက္ႏႊယ္ေသာအေရာင္မ်ားသည္ ၎တို႔၏ ဆက္ႏႊယ္ေသာ အေရာင္‌​‍​‍‍ဧရိယာငယ္ေလးတစ္ခုႏွင့္အတူ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ Hue, intensity (သို႔) sa-turation တို႔အတြင္း ကြဲျပားမႈတစ္ခု ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဆန္႔က်င္ျခားနားမႈကို ေပးသည္။
- အေရာင္ႏု‌​‍​‍‍ဧရိယာငယ္ကို ေနာက္ခံ အေရာင္ရင့္ တစ္ခုေပၚတြင္ ထားျခင္း သို႔မဟုတ္ အေရာင္ရင့္ ‌​‍​‍‍ဧရိယာငယ္ တစ္ခုကို ေနာက္ခံအေရာင္ႏုတစ္ခု ေပၚထားျခင္းတို႔သည္ ဆက္ႏႊယ္မႈ တစ္ခုကို ဖန္တီးႏုိင္ပါလိမ့္မည္။
- အကယ္၍ ဒီဇုိင္းတစ္ခုတြင္ အေရာင္ႏု တစ္ေရာင္၏ ‌​‍​‍‍ဧရိယာကို ၾကီးမားစြာ အသံုးျပဳခဲ့လၽွင္ ဒီဇုိင္းတစ္ခုလံုးသည္ ႏုသြားလိမ့္မည္ျဖစ္ျပီး အျပန္အလွန္ အားျဖင့္ အေရာင္ရင့္တစ္ေရာင္၏ ‌​‍​‍‍ဧရိယာကို ၾကီးမားစြာ အသံုးျပဳခဲ့ပါက ဒီဇုိင္းတစ္ခုလံုးသည္ ရင့္သြားလိမ့္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
- အခ်ဳိးအစားထက္ ပို၍ အေရာင္၏ ျပည့္ ၀မႈျပင္းအားျဖင့္ အေရာင္အလွည့္ အေျပာင္း ျပဳျခင္းျဖင့္ မ်က္ျမင္အေရာင္ ေရာစပ္ရရွိမႈသည္လည္း ေျပာင္းလဲပါလိမ့္မည္။

ဦးသစ္လြင္စိုး
တြဲဖက္ပါေမာကၡ (ပန္းခ်ီ)
အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အႏုပညာ
တကၠသိုလ္(ရန္ကုန္)